Vigiliemis
De vigiliemis markeert de overgang van Advent naar Kersttijd. Vigilie betekent waken, in dit geval het waken op de vooravond van het feest. De vigilie heeft een belangrijke, centrale boodschap: de grote gebeurtenis waar gedurende Advent naartoe geleefd is, is nu echt nabij. De openingstekst van de mis luidt dan ook: "Heden nog zult gij weten dat de Heer ons komt redden, en morgen zult gij zijn heerlijkheid zien."
Nachtmis
De nachtmis trekt van oudsher de meeste kerkgangers. De nachtmis staat in het teken van de lichamelijke geboorte van Jezus Christus te Bethlehem, zoals die wordt verhaald in het Evangelie van Lucas. Het is de nachtmis die sinds jaar en dag door veel randkerkelijke gelovigen en zelfs niet-gelovigen wordt bezocht, voor de sfeer.
Visitekaartje
Tijdens de nachtmis gaat het in de meeste parochies om een unieke sfeer te creëren. De kerk is prachtig versierd en de liturgie luisterrijk en goed verzorgd. Parochies hopen de kerkgangers iets mee te geven van de warmte, hoop en blijdschap van de kerstboodschap. In zekere zin geven parochies met de nachtmis op deze manier ook een visitekaartje af aan de mensen, die buiten kerstmis zelden of nooit over de vloer komen.
Dageraadsmis
De dageraadsmis, gehouden bij het doorbreken van daglicht, opent met de woorden: "Een helder licht straalt heden over ons, want de Heer is ons geboren." Deze tekst verwijst naar Jesaja, één van de oudtestamentische profeten die de komst van de Messias vele eeuwen voor Jezus' geboorte aankondigde met de woorden: "Het volk dat ronddwaalt in het donker, ziet een helder licht. Over hen die wonen in een land vol duisternis, gaat een stralend licht op" (Jesaja 9,1). De dageraadsmis heeft als bijnaam 'herdertjesmis'. Het Evangelie vertelt namelijk van de herders, die van een engel des Heren vernemen dat de Messias is geboren.
Dagmis
De dagmis viert de eeuwige geboorte van de Zoon uit de schoot des Vaders. De proloog van het evangelie van Johannes staat centraal: "In het begin was het Woord en het Woord was bij God en het Woord was God" (Joh.1:1). Deze passage is beduidend minder toegankelijk dan het kerstverhaal uit het Lucas-evangelie, waarin de lichamelijke geboorte van het kindje Jezus centraal staat. Bij Johannes staat de 'eeuwige geboorte van het Woord' centraal. Wat kan daarmee bedoeld worden?
Het Woord, de Zoon
Met het Woord (Logos in het Grieks) heeft God hemel en aarde geschapen. In Genesis lezen we: "Toen zei God: 'Er moet licht zijn'. En er was licht." (Gen. 1:3). Maar hoe zit dat dan met Jezus Christus: is Hij ook geschapen? Volgens de katholieke leer niet. Daarin wordt het Woord altijd geïdentificeerd met de Zoon. God is een drie-eenheid van Vader, Zoon, en Heilige Geest en Jezus Christus is die Zoon. Vóór de schepping, ja vóór alle tijden bestond hij al bij God de Vader. Het Woord − en dus de Zoon − wás God, zegt Johannes zelfs, en werd daarom niet door God geschapen. Ook niet in Bethlehem. Daar werd, in de persoon van het kindje Jezus, de Zoon als mens geboren.
Menswording
Volgens de katholieke leer heeft Jezus Christus twee naturen: de goddelijke natuur van het Woord én de menselijke natuur die ons met Kerstmis in de gedaante van het kindje zo nabij is. Johannes drukt de menswording van de Zoon als volgt uit: "Het Woord is vlees geworden en heeft onder ons gewoond" (Joh.1:14). Hier wordt de kern geraakt van het christelijk geloof zoals dat met Kerstmis wordt beleefd: God heeft mens onder de mensen willen zijn. God de Zoon werd mens in Maria's schoot. Kerstmis is dus het Hoogfeest van de Menswording van God.
